Titelgegevens van de romans:
1. Multatuli, Max Havelaar, Amsterdam, Veen
Uitgevers, 1860 (328)
6. Willem Elsschot, Kaas, Amsterdam,
Uitgeverij van Kampen, 1933 (148)
Gelezen recensies:
1. Schrijver
Elsschot, Willem
Titel
Kaas
Jaar van
uitgave 1933
Bron
de Volkskrant
Publicatiedatum
03-10-2008
Recensent
Erwin Mortier
Recensietitel
De last van twintig ton Edammer
Taal
Nederlands
2. Schrijver Elsschot,
Willem
Titel
Kaas
Jaar van
uitgave 1933
Bron
Trouw
Publicatiedatum
01-10-2005
Recensent
Jaap Goedegebuure
Recensietitel
Een droom versneden tot toiletpapier ; Jaap Goedegebuure herleest 'Kaas' ;
Fictie uit het interbellum
Taal
Nederlands
3. Schrijver Multatuli
Titel Max
Havelaar
Jaar van uitgave 1860
Bron Trouw
Publicatiedatum 12-12-2009
Recensent Rob
Schouten
Recensietitel Max
Havelaar revisited
Taal Nederlands
4. Schrijver Multatuli
Titel Max
Havelaar
Jaar van uitgave 1860
Samenvattingen:
Max Havelaar: http://www.boekverslag.nl/Verslag/Max+Havelaar/
Eigen stuk:
Ik heb vier recensies gelezen over de boeken ‘Kaas’ en ‘Max
Havelaar’, geschreven door respectievelijk Willem Elsschot en Multatuli. Iedere
recensie had zijn eigen typerende aspecten, maar ze hadden ook veel gemeen.
Alle recensenten waren, in het geval Erwin Mortier misschien
overwegend, positief, al had Mortier vooral overwegend negatieve kritiek op Willem
Elsschot zijn wellicht bekrompen schrijfstijl. Zo schrijft hij dat Elsschot ‘op
veilig speelt’, of dat mensen dat toch over hem zeggen. Ook schrijft hij dat
Kaas niet ‘de gruwelijke diepte van Dood van een handelsreiziger bereikt’ of
dat ‘zijn sardonische grijns vaak op het randje van een gezapige monkeling
balanceert’. Toch schrijft hij erbij dat het wellicht geen tekortkomingen, maar
des te meer kwaliteiten zijn, waar ik het persoonlijk mee eens ben. Elsschot
zijn schrijfstijl laat je zelf nadenken over Laarmans zijn ‘state of mind’,
mocht je daar voor kiezen, en toch beschrijft hij het zo duidelijk dat je er
gemakkelijk voor kunt kiezen er niet over na te denken.
Ook Jaap Goedegebuure heeft in zijn recensie kritiek op Elsschot
wiens humor ‘misschien wat gedateerd is’, toch schrijft ook hij dat Elsschot
zijn schrijven niks te wensen overlaat.
Ook Rob Schouten beschrijft in zijn recensie van Max Havelaar
een typerende schrijfstijl, die gezien kan worden als gemis, maar ook als
kwaliteit. Schouten schrijft: ‘Het vooruitstrevende van de Max Havelaar zit ‘m
trouwens niet in het taalgebruik en zeker niet in de gedichten die Multatuli
her en der invoegde en die we gerust tot de beruchte draken mogen rekenen. Het
is de structuur van de roman, of misschien wel het ontbreken ervan die je als
hedendaagse lezer nog steeds verbijstert’. Iets wat voor vele schrijvers
misschien een valkuil zou blijken, het ontbreken van structuur, heeft Multatuli
juist naar zijn hand gezet en ermee de roman intrigerender, misschien wel
leuker mee gemaakt.
Literatuurgeschiedenis (naast Trouw het dichtste bij een
recensie dat ik kon vinden) schrijft vooral de impact die Multatuli, of Max
Havelaar, als je het zo wilt noemen, heeft gehad op de publieke opinie, maar
vooral ook de impact die het misschien had kunnen hebben, als Multatuli het
niet noodgedwongen had aangepast. Toch heeft het in deze vorm al de ogen van
vele Nederlanders in de negentiende eeuw geopend, wat volkomen begrijpelijk is,
als jet het gelezen hebt.
Wat opvallend is, of juist niet, aan de recensies van Max
Havelaar, is dat beide bronnen gebruik maken van hetzelfde voorbeeld, namelijk
het verhaal van Saïdjah en Adinda, om de complexiteit, en toch eigenlijk de
simpele bedoelingen van het boek te illustreren. Eén van de fascinerendste
verhalen, want dat is het, geeft inderdaad de gedachte van het boek goed weer,
als ik die goed begrepen heb, want ook daar zijn beide recensenten het over
eens: tot op de dag van vandaag is het moeilijk te beslissen wat je van de
verhalen moet denken, zoals Rob Schouten het verwoord.
Wat mij opviel aan alle vier de recensies is dat ze allen
beginnen met een korte inleiding over de schrijver van het besproken boek, in
plaats van een anekdote of quote uit het boek, wat je wellicht in een recensie
zou verwachten. Ook gebruikten alle recensenten voorbeelden uit het boek als
argument, en werd ook regelmatig een beroep gedaan op een andere recensent of
spreker als autoriteit.
