Lof der Zotheid

Lof der zotheid

Zakelijke informatie

·      Titel:                          Lof der Zotheid

·      Auteur:                      Desiderius Erasmus

·      Uitgeverij:                 Willem Geillyaert, Emden

·      Jaar van uitgave:      1511

·      Aantal pagina’s:       137

In Lof der Zotheid roept Desiderius Erasmus aan tot hervorming van de kerk. Hoewel hij het boek zelf een niemendalletje vond, is het desondanks zijn meest succesvolle boek. In Lof der Zotheid vertelt Erasmus niet zo zeer een verhaal, maar spreekt hij via de dwaasheid zijn publiek aan en probeert hij hen aan te zetten tot hervorming van de kerk. Het is dus een eigenlijk een uitgerekt betoog, waarvan de inhoud uitgebreider wordt besproken op de volgende website: http://www.scholieren.com/boekverslag/48316 .

Voor de tijd waarin Erasmus leefde was deze vorm van satire en humor in Lof der Zotheid zeer gebruikelijk in die tijd, zo zegt ook Bas Heijne in NRC; http://nrcboeken.vorige.nrc.nl/recensie/durf-niet-te-weten . Erasmus leefde van ongeveer 1467 tot 1536. In deze  tijd heeft hij veel gereisd, terwijl hij geld verdiende met zijn boeken en geld kreeg van bewonderaars. Erasmus heeft, nadat hij was ontsnapt aan een kloosterlijk leven, theologie gestudeerd en is het leven verder doorgegaan als schijvend humanist en geleerde. Ondanks zijn soms brutale uitspraken in Lof der Zotheid, nam hij geen standpunt in de werkelijke hervorming van de kerk onder leiding van Maarten Luther, maar daarover meer op http://www.lezenvoordelijst.nl/zoek-een-boek/nederlands-15-tm-19-jaar/l/lof-der-zotheid/ .

Gedichten

1.         Het eerste gedicht dat ik heb gekozen is hieronder te lezen, en heeft volgens mij een sterke band met het boek. In dit gedicht wordt God beschreven als iemand naar wie je keert voor hulp en je zonden te vergeven, en iemand die je niet zou moeten zoeken in bijvoorbeeld beelden of andere kunstvormen. Dit houdt sterke connectie met de boodschap die Desiderius Erasmus probeert mee te geven aan zijn lezers in Lof der Zotheid.

Ik ben mijn zonde moe

Ik ben mijn zonde moe en mijn berouw,

ik ben mijzelve moede en ik ben

het zoeken moe naar God, die ik niet ken,

en die ik toch zo gaarne kennen zou.

Ik ben mijn zwakheid moe en mijn verdriet,

mijn arbeid en mijn hoop en mijn genot,

maar bovenal het zoeken naar mijn God! -

Ik ben het zoeken moede - maar God niet.

Hij ziet en kent mijn zonde en vergeeft

ze zeventig maal zeven maal en meer.

Hij wil niet, dat mijn ziele sterft maar leeft.

O, wonderbare goedheid van de Heer,

die naar zo moedeloos een ziel nog vraagt,

die alle dingen en ook mij verdraagt.

Jacqueline van der Waals

uit: Gebroken kleuren,

1939 Callenbach, Nijkerk

2.         Het tweede gedicht dat ik heb gekozen is sonnet 15 van William Shakespeare. In deze sonnet heeft Shakespeare vergelijkbare kritiek op mensen als Erasmus in Lof der Zotheid. Erasmus haalt hierin uit naar de samenleving en de verhoudingen hierin. Ook Shakespeare verwijt de mensheid ervan weg te kwijnen en in verval te raken.

Sonnet 15

Als ik bedenk hoe al wat groeit en leeft

Niet meer dan korte tijd volmaakt kan zijn;

Dat het toneel slechts schijn te bieden heeft,

Beïnvloed door de sterren in 't geheim;

Als ik de mensheid zie: een plant die groeit,

Die kiemt en kwijnt onder dezelfde zon;

Eerst vol van jeugdig sap, dan uitgebloeid,

Zodat geen mens haar schoonheid heugen kon;

Beseffend dat ooit alles sterven zal,

Zie ik jouw rijke jeugd nu voor me staan,

Terwijl de Tijd bekokstooft met Verval

In welke nacht jouw jeugd zal ondergaan.

Mijn liefde is in oorlog met de Tijd;

Ik dicht, terwijl hij alles openrijt.

William Shakespeare

Vertaling: Arie van der Krogt

3.         Mijn derde en laatste gedicht heb ik gekozen, omdat het juist het tegenovergestelde van Lof der Zotheid is. In Een Geschenk illustreert Toon Tellegen God als een persoon die aanspreekbaar en tastbaar is. Dit is juist waar Erasmus  tégen pleit, omdat hij vond dat in die tijd God te veel werd gezien als iemand waarmee je direct contact kon hebben via de kerk. De vergelijking mag zelf gemaakt worden met het gedicht.

Een geschenk

Ze trokken God aan zijn mouw:

'Dat geschenk van je,

de liefde,

wat was daar je bedoeling van?'

Het regende

en God verzonk in gepeins

(maar eerst rukte hij zich nog los,

hij hield niet van hun manieren)

en al peinzend

waadde hij door leven en door dood,

door waanzin en nalatigheid,

door waarheid en door angst,

zag hoe zij frunnikten aan elkaars jas

en daalde peinzend af

langs de smalle trap van hun rede-

'Ik heb het geweten,' mompelde hij. 'Ik heb het geweten.'

© Toon Tellegen,

uit Kruis en munt

Querido/Poetry International,

Amsterdam/Rotterdam 2000

Eigen sonnet

Ergens midden in de nacht

Drijft een volle boot op zee

Mensen waar niemand meer op wacht,

Ze varen hoopvol mee

Eenzaam, met heel veel anderen

Van een zwart verleden naar het licht

Biddend dat hun wereld zal veranderen

Alle hoop op ons gericht

Maar wie die leven in dat licht

Hebben geen zin om het te delen

Het is van ons, de deur gaat dicht

Wat kan ons die andere schelen

Wie zal er voor ons staan

Als HIER het licht is uitgegaan?